«زامبی» فقط اسم یک فیلم ترسناک نیست؛ نام یکی از خطرناکترین مواد مخدر مصنوعی دنیاست که مصرف آن میتواند ظرف چند دقیقه کنترل مغز، رفتار و بدن انسان را مختل کند. فلاکا یا زامبی به دلیل تغییرات رفتاری شدید و حرکات غیرعادی مصرفکنندگانش، شهرت جهانی پیدا کرد و بهسرعت در کشورهای مختلف، از جمله ایران، بهعنوان یک تهدید جدی سلامت عمومی شناخته شد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر مصرف این ماده هستید، دانستن واقعیتهای علمی و پزشکی میتواند اولین قدم نجات باشد.
ماده مخدر زامبی چیست؟
ماده مخدر زامبی که با نام علمی فلاکا (Flakka) نیز شناخته میشود، نوعی ماده محرک مصنوعی از خانواده کاتینونهای سنتتیک (Synthetic Cathinones) است. این ماده شباهت زیادی به ترکیبات شیمیایی موجود در «نمک حمام» دارد و در ابتدا در سال ۲۰۱۲ در آمریکا شناسایی شد.
فلاکا معمولاً به شکل کریستالهای سفید یا صورتیرنگ عرضه میشود و بهسرعت از طریق سیستم عصبی مرکزی وارد جریان خون شده و اثرات شدیدی ایجاد میکند.
نام «زامبی» به دلیل علائم رفتاری عجیبی است که پس از مصرف بروز میکند؛ از جمله حرکات غیرعادی بدن، ازدسترفتن کنترل عضلات صورت، توهم شدید، پرخاشگری غیرقابلکنترل و بیدردی کامل نسبت به آسیبهای جسمی.
ترکیبات ماده مخدر فلاکا چیست؟
ماده مخدر فلاکا عمدتاً شامل آلفا – پیویپی (Alpha-PVP) بهعنوان ترکیب اصلی است. آلفا-پیویپی یک محرک قوی است که بر سیستم عصبی مرکزی اثر میگذارد و باعث تحریک شدید گیرندههای دوپامین، نورآدرنالین و سروتونین در مغز میشود. این اثرات منجر به افزایش ناگهانی انرژی، احساس قدرت، و ایجاد توهمات شدید میگردد.
علاوه بر آلفا – پیویپی، فلاکا ممکن است با مواد دیگر مانند متآمفتامین یا ترکیبات شیمیایی دیگر مخلوط شود تا تأثیرات آن افزایش یابد.
این ترکیبها به طور معمول به شکل پودر سفید یا کریستالی عرضه میشوند و بهراحتی از طریق بینی (استنشاق)، تدخین یا تزریق وارد بدن میشوند. به دلیل این ترکیبات شیمیایی پیچیده، خطرات استفاده از فلاکا بسیار بالا است و مصرفکنندگان در معرض مشکلات جدی جسمی و روانی قرار دارند.
روشهای مصرف ماده مخدر زامبی
فلاکا برخلاف بسیاری از مواد مخدر سنتی، راههای مصرف متعددی دارد که باعث میشود اثر آن سریع و شدید ظاهر شود:
- استنشاق
رایجترین روش مصرف فلاکا استنشاق است. فرد پودر را از طریق بینی استنشاق میکند و ظرف چند دقیقه به حالت نشئگی شدید میرسد. این روش به دلیل عبور مستقیم ماده از طریق مخاط بینی به جریان خون، خطر اوردوز و آسیب مغزی را بالا میبرد. - تدخین (استعمال با سیگار یا پیپ)
فلاکا قابل دود کردن است و مصرفکننده آن را با تنباکو یا مواد دیگر مخلوط کرده و میسوزاند. این روش باعث جذب سریعتر در ریهها و رسیدن مستقیم ماده به مغز میشود. - تزریق
تزریق داخل وریدی فلاکا از خطرناکترین روشهای مصرف است و احتمال بروز مسمومیت حاد، عفونت و مرگ ناگهانی را افزایش میدهد. - مصرف خوراکی یا محلول در نوشیدنی
این روش کمتر شایع است؛ اما در برخی موارد برای پنهانکردن مصرف استفاده میشود و اثر آن دیرتر اما طولانیتر بروز میکند.
عوارض مصرف فلاکا چیست؟
فلاکا یک ماده فوقالعاده خطرناک است که اثرات آن میتواند در عرض چند دقیقه به وضعیت بحرانی برسد. عوارض مصرف این ماده به دو دسته جسمی و روانی و همچنین کوتاهمدت و بلندمدت تقسیم میشود:
عوارض جسمی کوتاهمدت مصرف فلاکا
- افزایش شدید فشارخون و ضربان قلب
- تب بالا و تعریق شدید
- انقباض غیرارادی عضلات و لرزش
- حرکات غیرعادی چشم و بدن
- تشنج یا سکته ناگهانی
عوارض روانی کوتاهمدت مصرف مخدر زامبی
- توهم دیداری و شنیداری
- احساس قدرت و انرژی غیرعادی
- پرخاشگری و رفتارهای غیرقابلپیشبینی
- بیخوابی و اضطراب شدید
عوارض بلندمدت مصرف روانگردان فلاکا
- آسیب دائمی به گیرندههای عصبی مغز
- اختلالات شخصیتی و روانپریشی
- آسیب کلیوی و قلبی
- وابستگی شدید روانی و جسمی
- ازدستدادن کنترل کامل رفتاری و شناختی
تأثیر فلاکا بر مغز و سیستم عصبی
ماده مخدر زامبی بهشدت بر سیستم عصبی مرکزی اثر میگذارد و باعث تغییرات غیرقابلبازگشت در ساختار مغز میشود.
- اختلال در حافظه و تمرکز
فلاکا با تحریک بیش از حد گیرندههای دوپامین و نورآدرنالین، موجب خستگی و تخریب نورونها میشود. در نتیجه فرد بهتدریج توانایی تمرکز، یادگیری و حافظه کوتاهمدت خود را از دست میدهد. - اختلالات خلقی و رفتاری
مصرف مداوم فلاکا باعث تغییر در نواحی پیشپیشانی مغز میشود؛ ناحیهای که مسئول تصمیمگیری، کنترل احساسات و رفتار است. به همین دلیل پرخاشگری، بیثباتی خلقی و رفتارهای خطرناک در مصرفکنندگان این ماده رایج است. - توهم و روانپریشی
تأثیر مستقیم فلاکا بر انتقالدهندههای عصبی، منجر به توهمات شدید و گاه خطرناک میشود. بسیاری از مصرفکنندگان در این حالت دست به رفتارهای آسیبزننده یا خشونتبار میزنند. - تشنج و آسیبهای عصبی
افزایش شدید دمای بدن و تحریک بیش از حد نورونها میتواند منجر به تشنج و آسیب دائمی سیستم عصبی شود.
چگونه تشخیص دهیم شخصی به ماده مخدر زامبی اعتیاد دارد؟
علائم مصرف فلاکا معمولاً شدید و آشکار است و به دو حالت «زمان مصرف» و «زمان خماری» تقسیم میشود:
علائم زمان مصرف:
- حرکات غیرعادی، بیدردی نسبت به آسیب
- توهم شدید و رفتارهای خشونتآمیز
- ضربان قلب بسیار بالا و تعریق زیاد
- صحبتهای نامفهوم یا فریاد زدن بیدلیل
علائم زمان خماری
- بیخوابی و بیقراری شدید
- افسردگی و اضطراب
- درد عضلانی و لرزش
- تمایل شدید به مصرف مجدد
اگر یکی از عزیزانتان این علائم را نشان میدهد، مراجعه سریع به مرکز درمان تخصصی ترک اعتیاد ضروری است.
کلینیک ترک اعتیاد طلوع با تیم تخصصی پزشکی و رواندرمانی، آماده کمک به شماست. ترک این ماده در خانه یا بهصورت خودسرانه، بسیار خطرناک است.
روشهای ترک زامبی
ترک ماده مخدر فلاکا یک فرایند کاملاً تخصصی است و باید زیر نظر پزشک و تیم درمانی انجام شود. این فرایند شامل:
- مرحله سمزدایی پزشکی: پاکسازی بدن از ماده و کنترل علائم خطرناک مانند تب بالا، توهم و بیقراری.
- درمان رواندرمانی و بازتوانی: کمک به بازگشت عملکرد شناختی، کنترل رفتارها و کاهش میل به مصرف.
- پایش و حمایت بلندمدت: پیشگیری از عود و حمایت خانوادگی و اجتماعی.
مراجعه به کلینیک ترک اعتیاد طلوع بهترین و امنترین مسیر برای ترک فلاکاست؛ چون این ماده وابستگی روانی و جسمی بسیار شدیدی دارد و ترک ناگهانی میتواند خطرناک باشد.
جمعبندی
ماده مخدر زامبی یا فلاکا یکی از خطرناکترین مواد محرک مصنوعی است که با اثرگذاری مستقیم بر مغز و سیستم عصبی، میتواند بهسرعت فرد را از کنترل خارج کند. وابستگی شدید، آسیب عصبی و تغییرات شخصیتی از عوارض جدی آن است. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان درگیر این ماده شدهاید، ترک خودسرانه یک ریسک جدی است. کلینیک ترک اعتیاد طلوع با تیم متخصص و محیط درمانی ایمن، در تمام مراحل کنار شما خواهد بود.
