متادون چیست؟

متادون در دسته ای از داروها قرار دارد که به عنوان اپیوئیدها و یک داروی ترک اعتیاد شناخته می شوند. متادون یا methadone نوعی ماده مخدر صنعتی است که به گروه شبه‌ افیون‌ها تعلق دارد. قرص متادون خاصیت ضد درد دارد و در موارد شدید برای کاهش و کنترل درد تجویز می‌شود. این دارو در جنگ جهانی دوم توسط آلمان تولید شد و در آمریکا در ابتدا به عنوان ضد درد قوی برای دردهای بسیار شدید به کار برده شد. این دارو امروزه علاوه بر تسکین درد اغلب به عنوان بخشی از درمان وابستگی به مصرف هروئین یا نارکوتیک ها استفاده می شود.

متادون چیست؟

متادون شبه مخدری بسیار قوی است که با نام Dolophine نیز شناخته می شود، ساختار شیمیایی آن بصورت (C21H27NO1) می باشد. متادون اولین بار در زمان جنگ جهانی اول توسط پزشکی آلمانی به منظور کنترل و کاهش درد ساخته شد. بنابراین متادون یک مخدر صنعتی و ساخته شده در آزمایشگاه می باشد.

متادون با تاثیری که بر گیرنده های اوپیوئیدی مغز دارد، عملکردی همچون مرفین و هروئین دارد و به همین جهت است که قدرت اعتیادزایی و وابستگی زیادی دارد. متادون هم مستقیما توسط بیماران استفاده می شود و هم متاسفانه در بسیاری از مراکز درمان اعتیاد از آن به عنوان نگهدارنده برای ترک هروئین و ترک تریاک استفاده می کنند که باید بدایند این روش درمان نه تنها کمکی به بیماران و مصرف کنندگان نمی کند بلکه تنها نوع مخدر مصرفی آنها را تغییر می دهد و در این روش هیچ گونه ترک و درمانی صورت نمی گیرد.

برای مثال بیماری اقدام به ترک هروئین با روش متادون درمانی می کند بعد از مدتی ممکن است دیگر هروئین مصرف نکند اما مصرف کننده به متادون وابستگی پیدا می کند و به این صورت نه تنها سلامت کامل خود را کسب نکرده است، بلکه به این شبه مخدر قوی نیز وابستگی پیدا کرده است و مجددا باید برای ترک متادون اقدام کند.

متادون چگونه عمل می‌کند؟

متادون یک داروی اپیوئیدی مصنوعی است که به عنوان مسکن و همچنین برای درمان وابستگی به مواد مخدر مانند تریاک و هروئین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با اتصال به گیرنده‌های اپیوئیدی در مغز عمل می‌کند که همان گیرنده‌هایی هستند که مواد مخدر مانند تریاک به آن‌ها متصل می‌شوند. با این کار، متادون اثرات مشابهی ایجاد می‌کند اما با شدت کمتر، بنابراین به کاهش علائم ترک و میل به مصرف مواد کمک می‌کند بدون این که فرد احساس نیاز شدیدی داشته باشد.

متادون نسبت به مواد مخدر دیگر مانند هروئین یا تریاک دارای اثرات طولانی‌مدت‌تری است. این ویژگی باعث می‌شود که فرد تنها نیاز به مصرف یک بار در روز داشته باشد تا علائم ترک و میل به مصرف مواد کنترل شود. همچنین، متادون می‌تواند به تثبیت سطح مواد شیمیایی در مغز کمک کند که به نوبه خود باعث می‌شود تا فرد به مرور زمان بتواند بر وسوسه و نیاز روانی به مواد مخدر غلبه کند.

با این حال، متادون همچنان یک ماده اپیوئیدی است و مصرف آن باید تحت نظر پزشک انجام شود، چرا که سوء‌مصرف آن می‌تواند منجر به اعتیاد و سایر عوارض جانبی شود. از آنجا که متادون می‌تواند عوارضی مانند مشکلات تنفسی و خواب‌آلودگی ایجاد کند، استفاده از آن در چارچوب برنامه‌های درمانی رسمی و همراه با نظارت پزشکی ضروری است.

کاربرد قرص متادون

قرص متادون برای چندین هدف درمانی استفاده می‌شود که اصلی‌ترین کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

• درمان ترک اعتیاد به مواد مخدر (مانند تریاک و هروئین): متادون به‌عنوان بخشی از برنامه‌های درمانی برای ترک اعتیاد به اپیوییدها (موادمخدر) استفاده می‌شود. این دارو با کاهش میل به مصرف مواد و تسکین علائم ترک، به افراد کمک می‌کند تا مصرف مواد مخدر را قطع کنند. متادون علائم شدید ترک را کاهش می‌دهد بدون این که به همان شدت مواد مخدر نشئگی ایجاد کند، و باعث می‌شود فرآیند ترک برای فرد آسان‌تر شود.
• کنترل دردهای شدید مزمن: متادون به‌عنوان مسکنی قوی برای درمان دردهای شدید و مزمن که با دیگر مسکن‌ها کنترل نمی‌شوند نیز استفاده می‌شود. این دارو به‌ویژه در مواردی که افراد نیاز به مسکن طولانی‌مدت دارند، مؤثر است زیرا متادون اثر طولانی‌تری در بدن دارد و می‌تواند درد را برای مدت طولانی‌تری تسکین دهد.
• کنترل مصرف مواد و پیشگیری از بازگشت به اعتیاد: در افرادی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر دارند، متادون به‌عنوان جایگزینی برای مواد مخدر تجویز می‌شود تا احتمال بازگشت به مصرف مواد کاهش یابد. با مصرف متادون، فرد دیگر نیازی به مواد مخدر ندارد و می‌تواند با نظارت پزشک، به تدریج دوز دارو را کاهش دهد و در نهایت مصرف متادون را نیز قطع کند.

عوارض مصرف متادون

کاهش اعتماد به نفس

افسردگی و اختلالات روانی

افزایش شدید میل به خودکشی

پوسیدگی دندان ها و عفونت لثه

علاوه بر عوارض که به معرفی آنها پرداختیم مصرف این شبه مخدر عوارض جانبی متعددی نیز دارد که آگاهی از آنها کمک بسزایی به شما خواهد کرد، برخی از این عوارض عبارتند از:

یبوست

گرگرفتگی

سقط جنین

درد و ناراحتی در شکم

متادون به دلیل ساختار شیمیایی که دارد با طیف وسیعی از داروها تداخل دارد و نباید بصورت همزمان مصرف شود که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

موارد منع مصرف متادون

هرگونه استفاده خارج از دستور پزشک

هرگونه مصرف در دوران شیردهی

مصرف همزمان با داروهای ضد افسردگی

هرگونه مصرف در صورت سابقه سکته مغزی

تداخلات دارویی قرص متادون

متادون یک داروی قوی است که برای درمان درد شدید و همچنین به عنوان بخشی از برنامه‌های ترک اعتیاد به مواد مخدر مانند هروئین و سایر مواد اپیوئیدی استفاده می‌شود. با این حال، این دارو می‌تواند با بسیاری از داروهای دیگر تداخل داشته باشد و این تداخلات ممکن است تأثیرات خطرناکی بر بدن داشته باشند. داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب، و آرام‌بخش‌ها مانند دیازپام و لورازپام می‌توانند اثرات تضعیف‌کننده سیستم عصبی مرکزی را تقویت کنند و منجر به مشکلاتی مانند تنفس دشوار و آرامی بیش از حد شوند.

داروهای ضد قارچ مثل کتوکونازول و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین نیز ممکن است سطح متادون در خون را افزایش دهند و باعث افزایش احتمال عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی شدید، افت فشار خون و در مواردی نادر ایست قلبی شوند. همچنین، برخی داروهای ضد ویروس مانند ریتوناویر که برای درمان HIV استفاده می‌شوند، می‌توانند اثرات مشابهی داشته باشند.
علاوه بر این، داروهایی که باعث افزایش یا کاهش سرعت متابولیسم کبدی می‌شوند، مانند ریفامپین (آنتی‌بیوتیک) یا کاربامازپین (ضد تشنج)، ممکن است سطح متادون در خون را تغییر دهند. این تداخلات می‌توانند تأثیرات دارو را کاهش یا افزایش دهند و باعث بروز علائم ترک یا مسمومیت شوند. به همین دلیل، مشاوره با پزشک قبل از شروع هر داروی جدید در هنگام مصرف متادون ضروری است.

داروی متادون چه مدت در بدن می ماند؟

متادون به دلیل نیمه‌عمر طولانی، مدت زمان زیادی در بدن باقی می‌ماند. نیمه‌عمر متادون (مدت زمانی که طول می‌کشد تا غلظت دارو در خون به نصف کاهش یابد) بین 8 تا 59 ساعت است، که به طور متوسط حدود 24 تا 36 ساعت طول می‌کشد. با توجه به این نیمه‌عمر طولانی، متادون می‌تواند تا چند روز پس از مصرف در بدن باقی بماند.
با این حال، مدت زمان باقی‌ماندن متادون در بدن بسته به عواملی مانند دوز مصرفی، مدت زمان استفاده، سرعت متابولیسم فرد، سن، وزن و وضعیت سلامت کلی بدن متفاوت است. در تست‌های ادرار، متادون می‌تواند تا 3 تا 12 روز بعد از آخرین مصرف قابل تشخیص باشد. در تست خون، متادون معمولاً تا چند روز باقی می‌ماند و در تست مو، متادون تا 90 روز یا بیشتر قابل شناسایی است.

اوردوز متادون

متادون تاثیرات مخرب شدیدی بر سلامت مصرف کننده وارد می کند و مصرف آن بیش از هر مخدر دیگری خطر اوردوز را به همراه دارد که برخی از خطرات آن عبارتند از:

کاهش سطح هوشیاری

کاهش شدید فشار خون

خطر اوردوز در افرادی که دارای بیماری های کبدی و متابولیسم پایینی دارند بسیار بیشتر است. متاسفانه باید بدانید که طبق گزارشات اوردوز در دوزهای بسیار پایین نیز ممکن است و بیشتر خطر آن برای بیماران مبتلا به صرع و بیماری های تنفسی می باشد.

اوردوز با این شبه مخدر دارای نشانه های می باشد که آگاهی از این نشانه های میتواند ضامن حفظ جان بیماران در زمان بروز حمله باشد این نشانه های عبارتند از:

سرگیجه، تهوع و استفراغ

کندی در حرکت و حرف زدن

عدم تعادل و راه رفتن غیرمتوازن

متاسفانه طبق آمار سالیانه بسیاری از مصرف کنندگان جان خود را بر اثر اوردوز از دست می دهند به همین رفتار صحیح در این زمان میتواند بیمار را از مرگ نجات دهد، توجه داشته باشید که برای نجات بیمار در زمان بیش مصرفی باید بسیار سریع عمل کنید.

باورهای اشتباه در مورد متادون

سودجویان و فروشندگان موادمخدر برای حفظ کسب و کارخود باورهای اشتباهی در مورد این شبه مخدر به جامعه تحمیل کرده اند که عوارض آن را فقط افراد درگیر با اعتیاد وخانواده آنها متوجه می شوند در ادامه به بررسی این باورها می پردازیم تا با افزایش آگاهی بتوانیم راهی برای مقابله با این افراد پیدا کنیم.

متادون مخدر نیست!

متادون یک شبه مخدر بسیار قوی می باشد و به دلیل وابستگی شدیدی که ایجاد می کند درمانی بسیار سخت تر از ترک هروئین و ترک تریاک خواهد داشت. نیمه عمر این شبه مخدر طولانی از سایر مخدرها می باشد و جالب است بدانید 5 الی 10 گرم آن معادل 7 الی 8 گرم تریاک و 2 الی 3 گرم هروئین می باشد.

  مصرف متادون عوارض ندارد!

عوارض مصرف متادون طیف گسترده ای از بیماری های روانی و جسمانی می باشد که در این مقاله به معرفی آنها پرداختیم و این افراد نیازمند مراجعه به روانشناس ترک اعتیاد هستند.

ترک اعتیاد با متادون

ترک اعتیاد با متادون یکی از دلایل اصلی گرایش افراد به مصرف سمت مصرف این شبه مخدر می باشد اما سوالی که برای بیشتر مصرف کنندگان پیش می آید این است که آیا ترک اعتیاد با آن امکان پذیر است؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که متادون کاملا اعتیاد آور است و اثراتی روانی و جسمانی که بر بدن وارد می کند بسیار شدیدتر از سایر مخدرها می باشد. یکی از نکات مهمی که در این خصوص باید توجه ویژه ای به آن داشته باشید این است که بیماران اعتیادی که برای درمان خود از متادون استفاده می کنند بسیار بیشتر در خطر ایجاد وابستگی هستند چرا که در گذشته نیز به مخدری وابسته بوده اند. متادون تاثیرات بسیار مخربی بر سیستم عصبی و خلق و خو بیمار دارد و بنابر دلایل گفته شده استفاده از متادون برای ترک اعتیاد اصلا مجاز نیست، بهتر است بدانید که متادون در بیش از یک سوم مرگ و میرهای ناشی از مصرف مخدر نقش دارد.

نشانه های اعتیاد به متادون

اعتیاد به متادون نشانه هایی دارد که شناخت و آگاهی از آنها می تواند در مرحله اول کمک بسیاری در تشخیص اعتیاد به متادون و در مراحل بعدی اقدامات درمانی مثل ترک متادون کند که در ادامه بیشتر با آنها آشنا خواهیم شد.

  کاهش تمرکز و ضعف حافظه

  خشکی دهان و ضعف

  کاهش دمای بدن

موارد گفته شده بخشی از نشانه های مصرف این شبه مخدر می باشد و در ادامه به پاسخ یکی از متداول ترین سوالات شما خواهیم پرداخت:

از کجا بفهمیم فردی متادون مصرف می کند؟

سوالی که اکثر خانواده ها در مراجعه به کلینیک ترک اعتیاد یا در بخش مشاوره از ما می پرسند این است که از کجا بفهمیم فردی قرص یا شربت متادون مصرف می کند؟ به همین دلیل در ادامه به نشانه های ظاهری مصرف متادون خواهیم پرداخت. نشانه های مصرف متادون، شبیه نشانه های دیگر مواد مخدر مانند تریاک، هروئین و مرفین است که در ادامه به بررسی مختصر آنها می پردازیم.

احساس خواب آلودگی در فرد بیمار

از نشانه های بارز مصرف این شبه مخدر احساس خواب آلودگی در مصرف کننده است. اگر در خانواده ی خود فردی را دارید که خواب های غیر طبیعی در طی روز دارد و یقین دارید که این موضوع ناشی از کم خوابی وی نیست می توانید با مراجعه به مرکز ترک اعتیاد و انجام آزمایش اعتیاد و بررسی نتیجه توسط پزشک ترک اعتیاد دلیل خواب آلودگی را تشخیص دهد.

فراموشی

کاهش سرعت حرف زدن در بیماران اعتیاد این شبه مخدر، می تواند ناشی از فراموشی باشد. فراموشی نیز می تواند ناشی از خستگی ها و ذهن مشغولی های روزمره باشد اما اگر این مسئله را در افراد بطور کاملاً غیر طبیعی مشاهده شود می توانید در مورد سلامت آنها شک کنید.

بهترین روش ترک متادون

همانطور که اشاره کردیم وابستگی به متادون روانی و جسمانی می باشد به همین جهت ترک و درمان آن نیاز به دریافت خدمات مشاوره ای دارد بنابراین بهترین روش ترک متادون ترک بستری در کلینیک ترک اعتیاد طلوع می باشد چرا که ترک بستری علاوه بر اینکه باعث کاهش وسوسه مجدد می شود به کمک جلسات مشاوره ای به بیماران کمک می کند تا به اصلاح صدمات وارد شده در روان خود بر اثر مصرف این شبه مخدر بپردازند.

متادون شبه مخدر با قدرت اعتیادآوری بسیار بالا می باشد و سوء مصرف آن عوارض متعددی برای مصرف کننده به همراه دارد. وابستگی به این شبه مخدر روانی و جسمانی می باشد به همین جهت ترک متادون نیاز به دریافت خدمات مشاوره و روان درمانی دارد.